Een digitale overheid stelt haar data open

Share this post:

Rob Nijman, plv. Directeur Overheid

Digitale diensten nemen een steeds belangrijker positie in ons leven in. Steeds meer commerciële producten en diensten zijn online snel en gemakkelijk verkrijgbaar.

Om de concurrentie voor te blijven maken bedrijven de consument in toenemende mate tot het middelpunt van hun denken en doen. Zij proberen de behoeften van de consument steeds beter te doorgronden en gebruiken inzichten uit data-analyse om de consument op zijn wenken te bedienen. Vanuit deze ervaringen verwacht de burger eenzelfde dienstbare opstelling ook van de overheid. De overheid concurreert niet zoals het bedrijfsleven dat doet, maar haar succes kan op andere manieren gemeten worden. Bijvoorbeeld op basis van hoe haar betrokkenheid ervaren wordt door burgers en bedrijfsleven, en hoe betrokken deze groepen zich bij de overheid voelen. Het digitale tijdperk geeft de overheid de kans de relatie met de burger en het bedrijfsleven te verbeteren, maar dan moet de overheid die relatie eens goed tegen het licht houden.

Optimaliseer dienstverlening met behulp van data

“Digitaal zijn” betekent voor de overheid dat zij snelle en transparante toegang tot informatie moet waarborgen. Om de relatie met burgers en bedrijfsleven verder op niveau te brengen, en om haar dienstverlening te optimaliseren, zal de overheid bruikbare data goed moeten beheren, gebruiken en beschikbaar stellen. Afnemers van overheidsdiensten verwachten dat overheidsorganisaties “betrokken” zijn en snel reageren wanneer dat gewenst is. Bovendien verwachten ze dat dat op een transparante en degelijke manier gebeurt. Wil de overheid een dergelijke snelle reactie paraat hebben, dan is het van vitaal belang dat ze aan goed datamanagement doet. Niet in de laatste plaats omdat enorme hoeveelheden data ongestructureerd en aan real-time veranderingen onderhevig zijn.

Publieke data ter beschikking voor burgers en bedrijfsleven

De overheid heeft er belang bij data op een transparante manier open te stellen. Met publiek beschikbare data ontstaat de mogelijkheid om zelf de dienstverlening van de overheid te toetsen en zo te bepalen of publieke diensten op behoeften aansluiten en van voldoende kwaliteit zijn. Het opent ook de mogelijkheid om data te benutten door er nieuwe waarde – in de vorm van gebruiksgemak, of met de data vorm te geven nieuwe toepassingen – aan te onttrekken. Een goede stap is het beter beschikbaar maken van data in een vorm waarin ze door gebruikers kunnen worden begrepen, uitgewisseld en gecombineerd met ándere data in eigen applicaties. Transparantie behelst niet alleen toegang tot publieke data, ook de beschikbaarheid van data in een open en bruikbare vorm is van belang.

Doet de overheid hier dan niets aan? Ter geruststelling: er zijn allerlei goede initiatieven gesignaleerd, sommige lopen zelfs al een tijdje. De overheidsportal data.overheid.nl, de wijze waarop het CBS datasets open maakt, de experimenten in steden als Amsterdam en Rotterdam (en niet alleen die), allemaal bewegingen in de goede richting. Zie ook de Visie Open Overheid en het bijbehorende Actieplan van het Ministerie van BZK, dat een aantal van deze initiatieven verbindt. De tijd lijkt daarmee rijp voor een doorgroei naar verdere professionalisering. Positieve ontwikkelingen verdienen een steun in de rug.