Spelen met cijfers: Nederland vertrouwt op analytics voor droomscore

Share this post:

In de bedrijfswereld heeft analytics een vaste stek veroverd. Analytics is echter ook in minder voor de hand liggende domeinen doorgedrongen, zoals de sport. Hieruit blijkt het enorme potentieel van deze veelzijdige techniek die verborgen connecties tussen gedragspatronen aan het licht brengt en zo – letterlijk – winnende inzichten voortbrengt. Een schitterend voorbeeld is de verrassende overwinning van het Nederlandse nationale baseballteam op het WK van 2011.

Analytics – waarom teams winnen of verliezen
Analytics is heel gewoon bij het managen van een baseballteam, zegt Brian Farley, hoofdcoach van het Nederlandse nationale baseballteam en Europese scout en Senior Advisor voor de Boston Red Sox, een Amerikaans Major League team. “Het Nederlandse team heeft iemand in dienst die alleen maar als taak heeft onze tegenstrevers in het oog te houden, via software data te vergaren en de informatie die wij nodig hebben te distilleren. Elk baseballteam dat het serieus meent, heeft hiervoor gespecialiseerde mensen en software.”

Je kunt een eindeloos aantal rapporten uit deze systemen halen, aldus Brian Farley. “De grote uitdaging bestaat erin om selectief te zijn en alleen die data over te houden die de nuttigste inzichten opleveren. De mogelijkheden zijn verbluffend en dit soort analytics is nu veel belangrijker geworden dan vroeger.”

Niet opgewassen tegen supermachten
Brian Farley heeft dertig jaar ervaring met honkbal, eerst als speler, daarna als coach en scout. Talent spotten heeft dan ook weinig geheimen voor hem. Vorig jaar begon Nederland aan de Wereldbeker met een sterk team. De ploeg stond aan de leiding in Europa en bekleedde wereldwijd de zesde plaats. Toch hinkte Nederland achterop bij de vijf ‘supermachten’: Amerika, Japan, Korea, Taiwan en Cuba. “Vóór de Wereldbeker oogstten wij al veel succes, maar deze landen staan traditioneel sterk en wij zouden het moeilijk krijgen om hen te verslaan.”

En er was nog een uitdaging. De slimme toepassing van analytics biedt weliswaar een concurrentievoordeel, omdat teams hiermee de sterke en zwakke punten van hun tegenstanders en van zichzelf beter doorgronden, maar op internationaal niveau speelt ook de grootte van de steekproef. “In Amerika is baseball een van de meest geschikte sporten voor analytics, omdat het zoveel informatie oplevert: er worden jaarlijks 162 matchen gespeeld op 180 dagen. Door de omvang van de steekproef is de informatie betrouwbaarder. In het internationale baseball hebben we die luxe niet: soms spelen we drie of vier jaar niet tegen een bepaald team. En als we ze dan ontmoeten, hebben we ze nog maar drie of vier keer gescout, zodat onze mogelijkheden om hun prestaties te analyseren veel minder overtuigend of betrouwbaar zijn.”

Tegen alle verwachtingen in
Ondanks dit potentiële nadeel bleek analytics bijzonder waardevol voor het Nederlandse team dat in het toernooi uitkwam tegen Cuba, wereldwijd de nummer één op dat ogenblik. De uitdaging voor het Nederlandse team was groot: om de Wereldbeker te winnen, moesten zij het Cubaanse team niet één, maar twee keer verslaan.

Hoewel het Nederlandse team gedoemd was om te mislukken, hadden zij één belangrijk voordeel. Brian Farley: “Het Cubaanse nationale team is uniek, omdat de spelers zelden hun land verlaten voor andere competities. Over de jaren heen verandert de samenstelling van hun team daarom nauwelijks. In de afgelopen jaren bleef ongeveer 90% van de spelers in het team. Daardoor konden wij een enorme massa informatie over hen te vergaren. Ik ben er zeker van dat deze informatie doorslagggevend was voor onze twee overwinningen. Uiteraard hadden wij over ons eigen team nog veel meer informatie dan over onze tegenspeler en als je die twee combineert, krijg je perfect bruikbare resultaten. En dat was het geval met Cuba.”

De rest is geschiedenis: het Nederlandse team sloeg baseballfans wereldwijd met verstomming door hun eerste Wereldbeker binnen te halen – als enig Europees land sinds het begin van de competitie in 1938. “In de twee wedstrijden tegen Cuba versloegen wij ze met 4 tegen 1 en met 1 tegen 2 in de finale. Wij wisten hoe wij ze moesten pitchen, wij wisten hoe we het spel moesten spelen en wij pakten veel harde ballen, omdat wij precies daar stonden waar zij zouden werpen. Wij wisten ook welke posities wij onze spelers moesten geven ten opzichte van de Cubanen. Al die informatie hielp ons om het Wereldkampioenschap te winnen.”

Toekomst?
Welke toekomst is er voor analytics weggelegd in het baseball? Brian Farley meent dat het niet meer is weg te denken, maar dat opmerkelijke resultaten alleen mogelijk zijn als ervaring en intuïtie samengaan met de deskundige en slimme toepassing van analytics. “In veel honkbalorganisaties wordt er nog strijd geleverd over de vraag of men niet te veel vertrouwt op analytics en welke ruimte er overblijft voor een bekwame en ervaren scout of coach om een speler te beoordelen. Volgens mij is er zeker een gulden middenweg waar beide elkaar vinden.”